بررسی ریزازدیادی گیاه اُرمک

جنس افدرا از لحاظ خصوصیات گیاهشناسی، به راسته کلامیدوسپرم، خانواده افدراسه تعلق دارد. افدرا بصورت درختچه ای همیشه سبز و شاخه های آن فاقد برگ می باشد. ساقه های آنها، افراشته یا خمیده است. گل ها دو پایه و مخروطی شکل، میوه های کروی به رنگ قرمز و گهگاه زرد رنگ است. افدرا منبعی از 2 آلکالوئید با ارزش شامل افدرین و سودوافدرین است. ساقه های خشک شده گونه های افدرا موجب برطرف کردن سرماخوردگی، آنفولانزا، آسم، برونشیت و زکام وغیره می شوند. ریزازدیادی درون شیشه ای ephedra procera و ephedra strobilacea (ارمک و ارمک بیابانی)، مورد بررسی قرار گرفت. بمنظور دست یابی به روشی مناسب جهت تکثیر درون شیشه ای شاخساره اُرمک (ephedra procera) چندین آزمایش انجام گردید. در اولین آزمایش غلظت های مختلف kinetin بررسی شد. جوانه های انتهایی به عنوان ریزنمونه در محیط کشت ms به همراه 1/0 میلی گرم در لیتر kinetin و 01/0 میلی گرم در لیتر iba به عنوان بهترین تیمار شناخته شد. 2 ترکیب مختلف محیط کشت (ms , dcr) و انواع ریزنمونه شامل جوانه انتهایی و جانبی مورد بررسی قرار گرفتند. محیط کشت ms بطور معنی داری بهتر از محیط کشت dcr و همچنین ریزنمونه های جوانه جانبی بهتر از جوانه انتهایی در این آزمایش شناخته شد. ترکیب 05/0 میلی گرم در لیتر baو 01/0 میلی گرم در لیتر iba مناسب ترین غلظت برای وزن تر، طول شاخساره و تعداد شاخساره جانبی ephedra procera بود. مناسب ترین غلظت برای تولید پینه 1 میلی گرم در لیتر kinetin و 1 میلی گرم در لیتر naa بود. کشت تعلیقی در محیط کشت ms به همراه 5/1 میلی گرم در لیتر kinetin و 1 میلی گرم در لیتر naaاستقرار یافت. در بخش دیگری از این آزمایش به روشی مناسب برای ریزازدیادی ephedra strobilacea آزمایش های دیگری انجام گرفت. از محیط کشت ms به عنوان محیط پایه در این گونه استفاده شد. مناسب ترین غلظت برای گندزدایی سطحی بذور، غلظت 5 درصد هیپوکلریت کلسیم در مدت زمان 45 دقیقه شناسایی شد. مناسب ترین غلظت برای شاخه زایی از بذور ephedra strobilacea، 15/0 میلی گرم در لیتر ba و 05/0 میلی گرم در لیتر iba می باشد. تاثیر غلظت های مختلف naa و 2,4-d در ترکیب با ba جهت تشکیل پینه نشان داد که 1 میلی گرم در لیتر 2,4-d به همراه 01/0 میلی گرم در لیتر ba بیشترین تاثیر در تولید پینه داشت و پینه هایی از نوع ترد ایجاد شد. تاثیر 2,4-d ، naa و kinetin در تولید پینه نشان داد که 2,4-d در غلظت 1 میلی گرم در لیتر و kinetin با غلظت 1 میلی گرم در لیتر بیشترین مقدار پینه را تولید کردند، که پینه هایی از نوع متراکم تشکیل شد. محیط کشت 1/2ms با 2 درصد ساکارز، 01/0 میلی گرم در لیتر ba و 2 میلی گرم در لیتر naa بیشترین تاثیر در ریشه زایی داشت. گیاهچه های درون شیشه ای تولیدی به خاک انتقال داده شدند و 50% آنها با موفقیت، سازگار شدند.